Miejsca wymazane z mapy

Start

Pogranicza

"Miasteczko" oficjalnie nie istnia�o, na mapach samochodowych wiod�ce do niego drogi prowadzi�y do jeziora albo urywa�y si� w lesie. Teren by� pilnie strze�ony, nieupowa�nione osoby nie tylko nie mog�y do niego wjecha�, ale nawet nie mog�y si� zbli�a�.

- Ka�dy, kto nieopatrznie zapu�ci� si� w te strony, napotyka� naje�one drutem kolczastym zapory. Rosyjscy stra�nicy nie byli rozmowni, zwykle spotkanie z nimi ko�czy�o si� s�owem: zawracajcie. Gotowa do strza�u bro� nakazywa�a polecenie traktowa� powa�nie – wspomina Jacek G�ralski, kt�ry mieszka� w okolicy Bornego Sulinowa na Pomorzu Zachodnim.

Dawne magazyny �ywno�ciowe w Bornem Sulinowie, fot. bornesulinowo.pl

Obiekt by� gigantyczny, zajmowa� powierzchni� ponad 18 tys. hektar�w. Opr�cz poligonu i budowli o �ci�le militarnym przeznaczeniu jak pot�ne silosy rakietowe, magazyny czy bunkry mie�ci�y si� tu setki budynk�w mieszkalnych. By�o to prawdziwe miasto.

Borne Sulinowo by�o zawsze owiane tajemnic�. Ca�e miasto zbudowane zosta�o od podstaw przed II wojn� �wiatow� dla potrzeb niemieckiego Wehrmachtu. Gdy obiekt przej�li Rosjanie, Borne Sulinowo sta�o si� najpilniej strze�on� baz� P�nocnej Grupy Wojsk Armii Czerwonej.

Do dzi� emocje wzbudzaj� pog�oski o istnieniu w Bornem podziemnego miasta. Przemawiaj� za tym badania radiestezyjne, kt�re przeprowadzi� in�. Jan Kasi�ski. Ich wyniki wskazuj� na istnienie pod miastem rozleg�ego kompleksu schron�w, tuneli i magazyn�w, a nawet ci�g�w komunikacyjnych, po kt�rych mog�a je�dzi� kolej w�skotorowa. Cho� nie ma bezpo�redniego dowodu na istnienie podziemi trudno uwierzy�, �e obiekt o tak wielkim znaczeniu strategicznym nie posiada�by cho� jednego schronu przeciwlotniczego.

- Czy mog�o by� tak, �e opuszczaj�ce Borne Sulinowo jednostki radzieckie tak skutecznie zamaskowa�y wej�cia do podziemi, �e do dzisiaj nikt nie natrafi� na ich �lad? – pytaj� poszukiwacze, kt�rzy ch�tnie si� tu zapuszczaj�.

Coraz wi�cej jest tu te� turyst�w – dawny poligon przylega do jeziora Pile, okolica jest wyj�tkowo pi�kna, a tajemnicza przesz�o�� nadaje jej tylko atrakcyjno�ci. Z jednego z dawnych silos�w zgin�y stalowe drzwi. Sam fakt ich zagini�cia mo�e nie by�by szczeg�lnie dziwny, gdyby nie to, �e jedno skrzyd�o mia�o sze�� metr�w wysoko�ci, trzy szeroko�ci i wag� ponad czterech ton, by�y zaspawane, a wszelkie urz�dzenia do ich otwierania by�y usuni�te.

Dawny poligon wojskowy w Bornem Sulinowie, fot. T. Wojew�dzki bornesulinowo.pl

Ludzie znikali

Klauzul� najwy�szego utajnienia otrzyma�y w ko�cu lat 40-tych XX wielu tak�e poniemieckie zak�ady BONIT w Kowarach, kt�rych powojenna historia sta�a si� jedn� z najwi�kszych tajemnic Dolnego �l�ska. Od momentu, gdy 1 stycznia 1948 roku znalaz�y si� w r�kach Rosjan, w dziejach Kowar rozpocz�� si� zupe�nie nowy rozdzia�. Rosjanie przej�li niemieck� dokumentacj�, z kt�rej wynika�o, �e w Kowarach by�y z�o�a uranu.

Gdy 6 sierpnia 1945 roku nad Hiroszim� eksplodowa�a ameryka�ska bomba atomowa, przyw�dcy Rosji Sowieckiej musieli szybko nadrobi� stracony czas. Jedno z nielicznych dost�pnych w�wczas z�� uranu znajdowa�o si� w�a�nie w Kowarach.

W 1947 roku w mie�cie zjawi�a si� grupa radzieckich geolog�w, wydobycie rozpocz�y za� Zak�ady Przemys�owe R-1, kt�rych nazwa nikomu nic nie m�wi�a. Na obrze�ach miasta pojawi�y si� posterunki wojskowe, obiekt�w kopalni pilnowa�y jednostki Korpusu Bezpiecze�stwa Publicznego, UB i specjalne oddzia�y NKWD. Kowary sta�y si� miastem zamkni�tym.

Wszyscy pracownicy kopalni zobowi�zani byli do podpisania o�wiadczenia o zachowaniu tajemnicy pa�stwowej. Byli r�wnie� zmuszani do wielokrotnego pisania �yciorys�w, wszystkie zawarte w nich fakty by�y wielokrotnie weryfikowane. Sprawdzano, czy �aden z pracownik�w nie nale�a� w czasie wojny do Armii Krajowej b�d� innej nielegalnej - w opinii w�adz PRL - organizacji ani czy nie ma krewnych na Zachodzie. Ka�dego z pracownik�w nachodzili kilka razy w miesi�cu oficerowie bezpiecze�stwa, przypominali o zachowaniu tajemnicy.

Najmniejsze podejrzenie owocowa�o nakazem opuszczenia Kowar w ci�gu 24 godzin. Bywa�o, �e ludzie znikali z dnia na dzie�. Do najci�szych i najbardziej niebezpiecznych prac w kopalni kierowani byli wi�niowie i specjalne jednostki wojska.

W 1950 roku pracowa�o tu 7000 ludzi. Z wp�ywu uranu na zdrowie wi�kszo�� zatrudnionych nie zdawa�a sobie w og�le sprawy. Ci, kt�rzy przyp�acili prac� w kopalni chorob�, nie mogli liczy� nawet na rent�.

Oficjalnie kopalnia w Kowarach w og�le nie istnia�a. Nie m�wi�o si� r�wnie� o tym, �e w latach 1948-62 w zak�adach R-1 wydobyto 600 ton uranu. Trafi� w ca�o�ci do Zwi�zku Radzieckiego. By�a to ilo�� wystarczaj�ca, aby wyprodukowa� 200 g�owic j�drowych.

Dzi� cz�� kowarskich sztolni zosta�a zamieniona na turystyczn� atrakcj�, a przewodnicy oprowadzaj� w mundurach radzieckich �o�nierzy. W atmosferze zabawy zasypiaj� demony przesz�o�ci.

Tajne przez poufne

Z satelity wszystko wygl�da�o jak poro�ni�te lasem pag�rki. Drogi przykrywa�a siatka maskuj�ca, a dooko�a roi�o si� od zmy�lnych pu�apek. Terenu strzegli uzbrojeni stra�nicy i psy.

- Rosjanie nie ufali nawet ludziom, st�d psy – m�wi pp�k rezerwy Witold Rynkiewicz. Nawet, gdyby intruzowi uda�o si� sforsowa� potr�jne zapory z drutu kolczastego i pod��czony do wysokiego napi�cia, wysoki p�ot, dalej nie mia� szans. Okrytego tajemnic� terenu broni�y te� naje�one broni� maszynow�, bunkry. Oficjalnie tych miejsc nie by�o na mapie.

Mieczys�aw Kowalski wielokrotnie sp�dza� z rodzicami wakacje w Lubniewicach na Ziemi Lubuskiej. Nieraz s�ysza� od koleg�w z pobliskich wiosek o tajnych wojskowych obiektach ukrytych w lasach wok� pobliskiego Templewa.

- Kiedy� uda�o nam si� dotrze� do okalaj�cych teren jednostki zasiek�w – wspomina. - By�y tam dwa wysokie na ponad 2 metry p�oty z drutu kolczastego. Pomi�dzy nimi le�a� zabronowany pas ziemi, na nim, na s�upach ze szklanymi izolatorami bieg�a g�sta sie� drut�w. Widzieli�my tabliczki ostrzegawcze, wszystko by�o pod wysokim napi�ciem. Nieco dalej, wzd�u� ogrodzenia bieg�a chyba betonowa �cie�ka, kt�r� chodzili stra�nicy z psami. By�y te� wie�yczki z reflektorami. Gdzie� w oddali zobaczyli�my siatki maskuj�ce rozwieszone nad poro�ni�tymi traw� budowlami. Dost�pu do nich broni�y wielkie stalowe wrota. Co by�o w �rodku, nie wiedzieli�my. Mieli�my wtedy po 10 lat, wystraszyli�my si� �o�nierzy na wie�yczkach.

Tak mog�aby wygl�da� scenografia do filmu wojennego. Takich miejsc pr�no by�o szuka� na mapach, ukryte zosta�y na terenach wojskowych w r�nych cz�ciach Polski. Ich oficjalne oznaczenia wskazywa�y na sk�ady paliw, o�rodki szkoleniowe czy tajne obiekty wojsk ��czno�ci.

O ich prawdziwym przeznaczeniu wiedzia�o jedynie kilkana�cie os�b, w tym najwy�si dow�dcy Ludowego Wojska Polskiego. Wszelkie informacje by�y najpilniej strze�on� tajemnic� pa�stwow�. Do czasu.

W 2007 roku „Dziennik” opublikowa� odtajnione dokumenty MON, z kt�rych wynika, �e 25 lutego 1967 roku zosta�o zawarte w Moskwie formalne porozumienie mi�dzyrz�dowe o "�rodkach podj�tych w zakresie podwy�szenia gotowo�ci bojowej wojsk" podpisane przez ministra obrony PRL Mariana Spychalskiego i marsza�ka Andrieja Grieczko. "Podj�te �rodki" zak�ada�y ulokowanie na terenie Polski g�owic atomowych, operacja zosta�a opatrzona kryptonimem "Wis�a".

Operacja "Wis�a"

Wszystko rozpocz�o si� wraz z pocz�tkiem "zimnej wojny". Propaganda PRL-u g�osi�a, �e Armia Radziecka, kt�rej jednostki stacjonowa�y w Polsce, s� gwarantem przyja�ni pomi�dzy bratnimi krajami, a ich obecno�� zapewnia nam bezpiecze�stwo. Naprawd� jednostki mia�y by� przycz�kiem do ataku na Zach�d, prawdziwymi tajnymi miastami, kt�re oficjalnie nie istnia�y i w kt�rych nie obowi�zywa�o polskie prawo.

Strategia wojsk Uk�adu Warszawskiego zak�ada�a znacz�cy udzia� ludowego Wojska Polskiego w ewentualnej inwazji na kraje Zachodu. Z ujawnionych dokument�w wynika, �e jednym z jego zada� LWP mia� by� atak przy u�yciu broni masowego ra�enia.

Porozumienie z 1967 roku przewidywa�o, �e w Polsce zostan� wybudowane trzy identyczne obiekty (w ca�ej Europie kilkana�cie), w kt�rych b�dzie przechowywana bro� atomowa.

Oficjalnie mia�y by� to budowane przez polskie wojsko tajne o�rodki ��czno�ci. Ka�dy z obiekt�w by� uzbrojonym niczym twierdza, chronionym przez jednostki Specnazu kompleksem, na kt�rego terenie niepodzieln� w�adz� sprawowali Sowieci.

Inwestycj� sfinansowali Polacy. Ich prawdziwego przeznaczenie nie zdradza�y nawet nazwy: "Obiekt 3001" w Podborsku na Pomorzu, "Obiekt 3002" w Brze�nicy-Kolonii niedaleko Jastrowia i "Obiekt 3003" w Templewie ko�o Trzemeszna Lubuskiego (by� gotowy na pocz�tku 1970 roku) – to tylko niekt�re z oznacze�, jakie umieszczono na wojskowych planach.

Nie wiadomo nawet, ile baz atomowych istnia�o naprawd�. Z ujawnionych przez "Dziennik" dokument�w wynika, �e Rosjanie zmagazynowali na terenie Polski prawie 180 �adunk�w j�drowych, kt�rych ��czna moc przekracza�a 22 megatony trotylu. Odpowiada�o sile ponad 1500 bomb jaka zniszczy�a Hiroszim�.

Ta bro� mia�a by� wydana jednostkom wojska polskiego w razie wojny. Pomimo i� dow�dcy wojsk Uk�adu Warszawskiego liczyli si� z ogromnymi stratami, plany sowieckiej inwazji nie zak�ada�y odwrotu.

Prawdy i mity

- Wiedzieli�my, �e w Polsce s� takie radzieckie instalacje, bo tego nie da�o si� ukry�, chocia� Rosjanie nie wpuszczali tam nikogo – m�wi pp�k rezerwy Witold Rynkiewicz, specjalista od spraw propagandy wojennej. - Po 1993 roku razem z gen. Zbigniewem Ohanowiczem, pe�nomocnikiem dow�dcy �l�skiego Okr�gu Wojskowego ds. przej�cia i zagospodarowania mienia po wojskach Federacji Rosyjskiej, je�dzili�my po terenach, na kt�rych stacjonowali Rosjanie. Genera� twierdzi�, �e nie znalaz� dowod�w, �e by�a w naszym okr�gu rzeczywi�cie przechowywana bro� atomowa. Uwa�a� natomiast, �e miejsca do przechowywania g�owic i ich u�ycia by�y przygotowane i w ka�dej chwili mog�y zacz�� "prac� pe�n� par�".

Dzi� dawne radzieckie bazy atomowe s� nie lada k�opotem dla lokalnych w�adz. Ci�gle nie ma pomys�u na ich zagospodarowanie, a rekultywacja terenu jest bardzo kosztowna. S� za to rajem dla eksplorator�w i poszukiwaczy tajemnic. Niekt�rzy z nich penetrowali je wielokrotnie.

- To fascynuj�ce budowle – m�wi jeden z eksplorator�w. – Wygl�daj� jak z filmu o Jamesie Bondzie. Sama �wiadomo��, �e by�a albo mog�a tu by� bro� atomowa dzia�a na wyobra�ni�.

Niekt�rzy m�wi�, �e broni atomowej w Polsce nigdy nie by�o. Skoro to jednak zwyk�e jednostki wojskowe, to dlaczego by�y chronione przez liczne zasieki z drutu kolczastego, p�ot pod napi�ciem i uzbrojone wie�yczki i dlaczego ca�y teren przykrywa�y siatki maskuj�ce?

Dlaczego drzwi do schronu wygl�daj�cego jak wielki, poro�ni�ty trawa pag�rek mia�y p� metra grubo�ci? Czego strzeg�y jednostki Specnazu? Czy by�y to tylko magazyny paliw? Do tego wystarczy�by podziemny zbiornik....

O Bornem na naszym forum tez tu : http://www.cafemirenium.k...p?p=20995#20995
By�em niedaleko na wakacjach w �ubowie - tereny cudne - moim zdaniem Mazury wysiadaj� i co najwa�niejsze tereny jeszcze nie skomercjalizowane. Polecam
Pod Bornem by�em w pewnym miejscu na rybkach Bior� a� mi�o

Wątki

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Pogranicza