Policja sprawdza fotograf�w...

Start

Pogranicza

Od kilkunastu miesi�cy w Wielkiej Brytanii obowi�zuje restrykcyjne prawo pozwalaj�ce policji zatrzyma� do wyja�nienia osoby fotografuj�ce publiczn� przestrze� - wszystko w ramach "walki z terroryzmem". Wygl�da na to, �e r�wnie� polska policja jest czu�a na (nietypowe) dzia�ania fotograf�w. Przekona� si� o tym wiceburmistrz warszawskiego �r�dmie�cia Piotr Kr�likiewicz.

Brytyjski tygodnik Amateur Photographer od miesi�cy �ledzi poczynania brytyjskiej (g��wnie londy�skiej) policji, kt�ra co chwila zatrzymuje do wyja�nienia osoby fotografuj�ce miejsk� przestrze�. W Wielkiej Brytanii obowi�zuje prawo maj�ce przeciwdzia�a� terroryzmowi, na podstawie kt�rego fotografowie musz� si� t�umaczy� co i dlaczego fotografuj�. Jego ofiar� pad� ostatnio Polak Karol Berezowski, kt�ry ostatecznie musia� nawet zap�aci� grzywn� za zak��cenie porz�dku publicznego - poinformowa� dzi� tygodnik AP.

Burmistrz pos�dzony o terroryzm. Bo robi� zdj�cia

Trzy za�ogi policyjnych radiowoz�w sprawdza�y wiceburmistrza �r�dmie�cia Piotra Kr�likiewicza (PO), gdy zamontowa� na latarni pude�ko od but�w, kt�re s�u�y�o mu jako camera obscura.

- Policja zachowa�a antyterrorystyczn� czujno�� - uwa�a Marcin Rzo�ca (SLD), kt�ry razem z Kr�likiewiczem zasiada w zarz�dzie dzielnicy. - Zachowanie funkcjonariuszy nie wychodzi�o poza standardy. W ca�ej sprawie bardziej chodzi�o o s�up ni� o czynno��. Gdyby kolega robi� takie zdj�cia z parapetu, zapewniam, �e nic by si� nie sta�o.

Cho� wiceburmistrz realizowa� si� artystycznie w czasie pracy urz�du, Rzo�ca nie widzi w tym nic z�ego: - Kolega wielokrotnie zostawa� po godzinach.

- Patrz� na wszystko z gorycz� w sercu - m�wi Piotr Kr�likiewicz. - W tym mie�cie otworkowcy musz� si� po prostu liczy� ze wszystkim.

Kr�likiewicz odpowiada za dzielnicow� kultur�, o�wiat� i wychowanie. Poza tym - jak podaje na stronie internetowej - "lubi piesze w�dr�wki i dobre kino". Od niedawna tak�e fotografi� otworkow�.

- W przesz�ych wiekach nazwa�o si� to camera obscura - opowiada wiceburmistrz. - To fascynuj�cy powr�t do �r�de�, cho� wola�bym pe�ny prymitywizm. Teraz po materia� �wiat�oczu�y idzie si� do sklepu, potem wk�ada do pude�ka, praktycznie na �lepo, w ciemni. Nast�pnie w pude�ku robi si� dziurk�, zalepia i pilnuje, by nie ods�oni� jej w nieodpowiednim miejscu. Jestem na pocz�tku tej drogi.

Pasj� zacz�� rozwija� na kursach w �r�dmiejskim Domu Kultury. By ruszy� w teren, zgodnie z poleceniem instruktorki zaopatrzy� si� w pude�ko do but�w. W ostatni pi�tek ok. po�udnia postanowi� fotografowa� kilkaset metr�w od urz�du. - Nie mia�em czasu b��dzi� po dzielnicy - wyja�nia.

Przed ustawieniem kamery zacz�� poszukiwa� obiektu, kt�ry zapewni�by jej stabilno��. Kr�likiewicz przyklei� pude�ko po butach do jednej z latar�. Planowa� ok. 20 minut na�wietlania.

- Nagle zacz�a zje�d�a� si� policja na sygnale - jeden, drugi, trzeci radiow�z, do tego stra� miejska - relacjonuje. - My�la�em, �e kto� na mnie doni�s�, ale od jednego z koleg�w dowiedzia�em si�, �e wy�apa� mnie monitoring.

Zacz�o si� sprawdzanie. - Zapytali: "Co pan tu robi?". Odpowiedzia�em: "Zdj�cia metod� fotografii otworkowej". "A co pan fotografuje?". Tak� metod� trudno z�apa� go��bia w locie, odpowiedzia�em wi�c zgodnie z prawd�: "Architektur�". A oni: "Architektur�, tak?". Ju� wtedy wyczu�em, �e do ko�ca nie wierzyli - m�wi Piotr Kr�likiewicz. - Nie chwali�em si�, kim jestem, ale kiedy zapytali, czy mam pozwolenie na fotografowanie przy gmachu urz�du, ujawni�em, �e tam pracuj�.

Najgorsze, jak m�wi, nast�pi�o potem. - Czuj� do policji �al, bo przez ni� nie mam zdj�cia z pi�tku - m�wi wiceburmistrz. - A przecie� najpierw pozwolili mi ods�oni� dziurk�, w czasie na�wietlania sprawdzali moje dane, cho� ju� wiedzieli, �e nie jestem terroryst�, zmienili ton. Chyba z polecenia prze�o�onych kazali mi zdemontowa� pude�ko. By�em rozgoryczony, ale pokaza�em im, co jest w �rodku. Nie powinni pozbawia� mnie nadziei na zdj�cie, cho� nie wykluczam - mog�o nie wyj��.

Policjanci poradzili mu, �eby u�ywa� aparatu cyfrowego. - Powiedzieli, �ebym nie robi� wi�cej zdj�� w �r�dmie�ciu, bo to powoduje zamieszanie i absorbuje policj� - relacjonuje. Jak m�wi, tego dnia si� "zniech�ci� do fotografii otworkowej". - Prze�ama�em si� w sobot�. Mimo ostrze�enia zrobi�em zdj�cie liceum Reja, cho� to w �r�dmie�ciu.

Szef �r�dmiejskiej policji jest zdziwiony, �e prasa interesuje si� pi�tkowym zaj�ciem pod urz�dem dzielnicy. - To by�a zwyk�a interwencja - podkre�la insp. Marek Maruchniak. - By�o zg�oszenie, wi�c by�a reakcja policji. Za�oga pojecha�a na miejsce, interwencja zako�czy�a si� pouczeniem. I tyle.

- Ale burmistrz ma �al, �e wzi�li�cie go za terroryst� - m�wimy.

- Obywatel ma prawo mie� �al. I niewa�ne, czy jest to obywatel Kowalski, czy burmistrz. By�o zg�oszenie, by�a interwencja. Nie mo�na na latarniach wiesza�, czego si� chce. Sko�czy�o si� na pouczeniu. Prosz� si� tu nie doszukiwa� �adnej sensacji.

Jak ustalili�my w urz�dzie dzielnicy wed�ug pouczenia - Piotr Kr�likiewicz nie mo�e ju� "montowa� do instalacji ulicznych �adnych przedmiot�w".

Iwona Szpala, Piotr Machajski
___________________________

Nied�ugo w�asnemu dziecku na ulicy nie zrobimy zdj�cia, bo pos�dz� nas albo o terroryzm, albo o pedofili� - co za zwariowany �wiat

Ja mia�em podobny przypadek latem w Bytkowie. Fotografowa�em sobie wie�� TV, kiedy panowie policjanci si� przyczepili... ale kilka s��w wyja�nienia chyba ich przekona�o, bo dali mi spok�j
to ja niejako przy okazji tego tematu wrzuc� kapitalny poradnik, kt�ry zreszt� te� otrzyma�am od Mirka

wierz�, �e i Wam si� przyda!

*****************************************************************

Co i kogo wolno fotografowa�? Poradnik.

Co, wed�ug prawa, mo�na fotografowa�, a czego nie? Czy mo�na robi� zdj�cia przedstawiaj�ce ludzi albo ich twarze? Jakie zdj�cia mo�na publikowa� w internecie? Temat co jaki� czas przewija si� na forach dyskusyjnych i blogach. Czas go usystematyzowa�. Przeczytaj ten poradnik.

Podstawowa zasada jest nast�puj�ca: dozwolone jest wszystko, co nie jest zabronione. Dlatego nale�y wyj�� z za�o�enia, �e zrobi� zdj�cie mo�na wszystkiemu i w ka�dych okoliczno�ciach. Od tego prawo przewiduje szereg wyj�tk�w, om�wionych poni�ej. Warto te� od razu wskaza� na rozr�nienie mi�dzy samym fotografowaniem a rozpowszechnianiem tych zdj��. Cz�sto robienie zdj�� jest dozwolone, lecz ich rozpowszechnianie wymaga odpowiedniej zgody. Przez rozpowszechnianie rozumiemy jakiekolwiek publicznie udost�pnianie zdj�cia, np. w internecie, w prasie, w galerii itd. Nie jest rozpowszechnianiem pokazywanie zdj�cia w kr�gu rodziny lub najbli�szych znajomych.

Fotografowanie przestrzeni
Miejsca publicznie dost�pne

Nie ma �adnych ogranicze�, je�li chodzi o fotografowanie miejsc publicznych. Problem m�g�by pojawi� si�, gdyby w kadrze znalaz�y si� obiekty b�d�ce utworami w rozumieniu prawa autorskiego – na przyk�ad rze�by albo billboardy reklamowe. Prawo autorskie nie zabraniaj�c robienia zdj�� (utrwalania) utworom, wprowadza ograniczenia w rozpowszechnianiu takich fotografii. Ograniczenia te s� jednak wy��czone je�li chodzi o „utwory wystawione na sta�e na og�lnie dost�pnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach”, o ile nie chodzi o ten sam u�ytek. Przyk�ad: zabronione jest wykonanie kopii reklamy umieszczonej na billboardzie i u�ycie jej do w�asnych cel�w reklamowych. Dopuszczalne jest jednak wykonanie i sprzedawanie poczt�wek ze zdj�ciem np. pomnika.

Podsumowuj�c: mo�na fotografowa� i rozpowszechnia� wszystko, co znajduje si� na publicznie dost�pnych drogach, placach lub ogrodach.

Obiekty szczeg�lnie wa�ne dla bezpiecze�stwa pa�stwa

Istnieje kategoria obiekt�w, kt�re przepisy okre�laj� „szczeg�lnie wa�nymi dla bezpiecze�stwa pa�stwa, w tym obronno�ci”. Podmioty odpowiedzialne za ich ochron� mog� wprowadzi� zakaz fotografowania. W tym wypadku w widocznym miejscu powinna zosta� umieszczona tablica „Zakaz fotografowania”.
Katalog takich obiekt�w znajdujemy w Rozporz�dzeniu Rady Ministr�w1:

Podsumowuj�c: mo�na fotografowa� wymienione wy�ej rodzaje obiekt�w, o ile nie znajduje si� na nich wyra�na tablica zakazuj�ca fotografowania.

Muzea a fotografowanie

Kwestia fotografowania w muzeach budzi kontrowersje. W�adze poszczeg�lnych muze�w wprowadzaj� u siebie zakazy robienia zdj��. Zastrze�enia budzi jednak kwestia, czy maj� ku temu podstawy prawne. Z pewno�ci� tak, je�eli chodzi o u�ywanie lamp b�yskowych – uzasadnieniem jest ochrona eksponat�w. Trudno jednak znale�� podstawy prawne dla zakazu wykonywania zdj�� bez flesza. Prawdopodobnie w wielu muzeach fotograf nie maj�cy zezwolenia dyrekcji zostanie przez ochron� wyproszony. Je�eli jednak potrzeba wykonania dokumentacji fotograficznej jest powa�niejsza – s�dz�, �e droga do (d�ugiego) s�dowego wyegzekwowania odpowiedniej zgody jest otwarta.

Obiekty prywatne: sklepy, restauracje itd.

Moim zdaniem podmiot prowadz�cy np. hipermarket mo�e wprowadzi� prawnie skuteczny zakaz fotografowania, przynajmniej je�li chodzi o „szersz� perspektyw�” – czyli ca�o�ci sklepu, uk�ad towaru na p�kach, a nie np. robienie zdj�� poszczeg�lnym produktom b�d�cym w sprzeda�y. Rozwa�ania takie nie maj� jednak racji w praktyce, chocia� w ewentualnym sporze przed s�dem by�yby przydatne.
Je�eli w obiekcie prywatnym zosta� ustanowiony zakaz fotografowania, nie ma mo�liwo�ci natychmiastowego wyegzekwowania tego nakazu. Ochrona (np. w supermarkecie) nie ma bowiem uprawnie� do np. odebrania aparatu si��. Mo�liwe jest natomiast (przynajmniej teoretycznie) wyst�pienie przeciwko fotografuj�cemu z pow�dztwem cywilnym, po uprzednim wezwaniu policji w celu identyfikacji naruszaj�cego zakaz.
Pewne ogranicze� doznaje rozpowszechnianie zrobionych w obiektach prywatnych zdj��, np. publikacja ich w internecie. Je�eli znaczn� cz�� zdj�cia zajmuje utw�r w rozumieniu prawa autorskiego (np. obraz wywieszony na �cianie w kawiarni), konieczne do legalnego rozpowszechniania jest uzyskanie zgody autora tego utworu.

Fotografowanie ludzi

Prawo chroni osob� fotografowan� korzystaj�c z poj�cia wizerunku Jest ono w prawie rozmaicie interpretowane. Istnieje mi�dzy innymi rozbie�no�� w kwestii tego, czy przepis art. 23 kodeksu cywilnego m�wi o tym samym „wizerunku”, o kt�rym wspomina art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych2. Nie wydaje mi si�, �eby dla omawianego tematu mia�o to jednak znaczenie.
Tutaj mo�emy przyj��, �e wizerunkiem jest utrwalony w formie fotografii obraz fizyczny cz�owieka. Mo�e on obejmowa� poza dostrzegalnymi dla otoczenia cechami fizycznymi, tworz�cymi wygl�d danej jednostki, tak�e dodatkowe utrwalone elementy zwi�zane z wykonywanym zawodem jak charakteryzacja, ubi�r, spos�b poruszania si� i kontaktowania z otoczeniem3. Ochronie podlega taki wizerunek, kt�ry mo�na skojarzy� z konkretn� osob�. Nie ma przy tym znaczenia, na ile powszechne skojarzenie budzi dany wizerunek – wystarczy, �e istnieje ktokolwiek, kto mo�e w wizerunku rozpozna� rysy albo cechy danej osoby.

Podsumowuj�c: ka�da fotografia przedstawiaj�ca cz�owieka stanowi jego wizerunek. Prawo do tego wizerunku przys�uguj�ce danej osobie wygasa wraz z jej �mierci�.

Podstawowym przepisem, wok� kt�rego b�d� si� obraca� dalsze rozwa�ania, jest art. 81 ustawy o prawie autorskim (…). Przepis brzmi tak:

W dalszej cz�ci artyku�u ustalimy, �e zasadniczo dozwolone jest fotografowanie os�b, a dopiero rozpowszechnianie tak zrobionych zdj�� doznaje ogranicze�. Mo�na argumentowa�, �e r�wnie� samo fotografowanie jest ingerencj� w prywatno�� „modela”, a wi�c w przypadku braku jego zgody stanowi naruszenie tego dobra osobistego. Nadmiernie natarczywe fotografowanie mo�e wi�c rodzi� odpowiedzialno�� cywiln�.

Fotografowanie os�b prywatnych

Jest dozwolone. Z zastrze�eniem, jak napisa�em wy�ej, mo�liwo�ci naruszenia przez to d�br osobistych, np. prywatno�ci.
Zasadniczo (o wyj�tkach poni�ej) konieczne b�dzie uzyskanie zgody osoby fotografowanej na rozpowszechnianie zdj�� z jej udzia�em. Szerzej kwesti� zgody (wraz z jej wzorem) om�wi� pod koniec artyku�u.

Osoby powszechnie znane

Ust�p 2 punkt 1 cytowanego wy�ej art. 81 ustawy o prawie autorskim (…) zezwala na rozpowszechnianie bez zgody osoby fotografowanej zdj�� os�b powszechnie znanych, je�eli zosta�y wykonane w zwi�zku z pe�nieniem przez t� osob� funkcji publicznych. Przepisy nie definiuj� poj�cia „osoba powszechnie znana”. Mo�na je rozumie� intuicyjnie i (prawie) w ten spos�b s�d w konkretnej sprawie okre�la, czy dana osoba jest powszechnie znana, a zdj�cie zosta�o wykonane w zwi�zku z pe�nieniem przez ni� funkcji publicznych.
Dodatkowy warunek rozpowszechniania zdj�� bez zgody, przyjmowany w pi�miennictwie i orzeczeniach s�d�w nie jest bezpo�rednio wskazany w ustawie. Nie ulega jednak w�tpliwo�ci, �e mo�emy u�y� zdj�� os�b powszechnie znanych tylko przedstawiaj�c (relacjonuj�c) wykonywanie przez te osoby funkcji politycznych, spo�ecznych lub zawodowych. Za wykroczenie poza zakres dozwolonego u�ytku b�dzie w takim razie traktowane przyk�adowo wykorzystanie zdj�cia w reklamie lub na poczt�wkach. Takie dzia�anie nale�y uzna� za ingerencj� w prawo osoby do rozporz�dzania swoim wizerunkiem4.
Dla rozpowszechniania wizerunku w dozwolonym zakresie nie ma znaczenia sprzeciw zg�oszony przez osob� portretowan�.

Pozowanie do zdj�� za wynagrodzeniem

Art. 81 Ust�p 1 zdanie 2 ustawy o prawie autorskim (…) dotyczy sytuacji, w kt�rych osoba portretowana otrzyma�a um�wion� zap�at� za pozowanie. W takim przypadku zgoda obejmuje zrobienie zdj�cia i rozpowszechnianie go, o ile fotografowana osoba nie wyrazi woli przeciwnej. Kiedy to mo�liwe, warto mimo wszystko uzyska� pisemn� zgod�. Pozwoli to na unikni�cie spor�w w kwestii na co zgoda by�a, a na co nie.

Zdj�cia os�b stanowi�cych szczeg� ca�o�ci

Chodzi o wizerunki pojedynczych os�b na zdj�ciach z imprez albo takich, kt�re przypadkowo znalaz�y si� w kadrze (np. kiedy fotografujemy w miejscach publicznych). Takie zdj�cia nie mog� by� „pozowane”. Tutaj r�wnie� wa�ny jest cel wykorzystania danego wizerunku: je�eli jest komercyjny (np. w reklamach), rozpowszechniaj�cy powinien mimo wszystko uzyska� zgod� os�b, kt�re mo�na rozpozna� na zdj�ciach. Niedozwolone jest tak�e rozpowszechnianie zdj��, kt�re mog�yby naruszy� prywatno�� fotografowanych os�b, np. zrobionych w kompromituj�cych okoliczno�ciach.

Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku osoby

Zgoda wymagana jest na ka�de rozpowszechnianie zdj�� os�b, poza wymienionymi wy�ej wyj�tkami. Jednak�e mimo tych wyj�tk�w, warto uzyska� ja zawsze kiedy to mo�liwe.
Zgody mo�na udzieli� w dowolnej formie, tak�e ustnie. Wa�ne, aby nie by�o w�tpliwo�ci, �e zosta�a udzielona i co obejmuje. Najbardziej jednoznaczna b�dzie zgoda pisemna, dlatego polecam t� form� bardziej ni� ustne zezwolenie. Im precyzyjniej sformu�owana tre�� zgody, tym lepiej. Zakres zgody mo�na kszta�towa� dowolnie, przyk�adowo dopuszczalne jest zastrze�enie publikacji tylko w okre�lonym czasopi�mie lub nawet wy��cznie jako ilustracja do danego materia�u prasowego. Zgodnie ze stanowiskiem S�du Najwy�szego, zgoda na rozpowszechnienie wizerunku musi by� niew�tpliwa, zatem osoba jej udzielaj�ca musi mie� pe�n� �wiadomo�� nie tylko formy przedstawienia jej wizerunku, ale tak�e miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzysz�cego jej komentarza5.

PRZYK�ADOWA ZGODA

Jej tre�� jest nast�puj�ca:

Co grozi za rozpowszechnianie zdj�� os�b bez ich zgody?

Osoba, kt�rej zdj�cia rozpowszechniane s� bez jej zgody mo�e:

* ��da� zaniechania rozpowszechniania, czyli np. usuni�cia fotografii ze strony internetowej, zaprzestania sprzedawania publikacji;
* ��da� z�o�enia publicznego o�wiadczenia o odpowiedniej tre�ci, np. w prasie;
* domaga� si� przed s�dem odszkodowania za naruszone dobra osobiste – na podstawie przepis�w kodeksu cywilnego (wizerunek, prywatno�� itd.);
* domaga� si� przed s�dem zado��uczynienia za doznan� krzywd�;
* domaga� si� przed s�dem zobowi�zania naruszaj�cego do przekazania odpowiedniej sumy na cel spo�eczny.

Podsumowanie:

Mo�na: Fotografowa� krajobraz i miejsca publiczne.
Mo�na: fotografowa� wszystkie obiekty ustawione na sta�e w miejscach publicznych, w przestrzeni otwartej.
Nie mo�na: Fotografowa� niekt�rych obiekt�w oznaczonych tablic�: „Zakaz fotografowania”.
Nie mo�na: Fotografowa� na terenie prywatnym (np. w sklepach) je�eli zosta�o to wyra�nie zabronione.
Nie mo�na: Fotografowa� poza otwart� przestrzeni� publiczn�, je�eli g��wnym elementem fotografii jest utw�r w rozumieniu prawa autorskiego (np. obraz, rze�ba).
Nie mo�na: rozpowszechnia� zdj�� os�b bez ich wyra�nej zgody lub uiszczenia um�wionej wcze�niej zap�aty za pozowanie.
ale mo�na: rozpowszechnia� zdj�cia os�b powszechnie znanych wykonuj�cych swoje funkcje publiczne
i mo�na: rozpowszechnia� zdj�cia os�b stanowi�cych szczeg� ca�o�ci, np. imprezy, krajobrazu

Pytania i odpowiedzi

Dozwolone rozpowszechnianie a ochrona danych osobowych

Pytanie zada� w komentarzu x404:

Danymi osobowymi s� takie informacje, kt�re pozwalaj� na zidentyfikowanie osoby. Je�eli ludzie na zdj�ciu stanowi� szczeg� krajobrazu i zdj�cie nie b�dzie podpisane w spos�b pozwalaj�cy ich zidentyfikowa�, nie ma powodu �eby uzna� wizerunki z fotografii za dane osobowe. Dlatego w takim przypadku nie ma mowy o przetwarzaniu danych osobowych.
Fotografowanie policjant�w na s�u�bie i akcji ratowniczych

Temat poruszyli w komentarzach: baranowb, dkny.

Prawo nie przewiduje w tym wzgl�dzie wyj�tk�w. Fotografowa� mo�na, na rozpowszechnianie trzeba mie� zgod�. Je�eli jednak zdj�cie przedstawia akcj� ratownicz� to poszczeg�lni policjanci (lekarze, stra�acy) stanowi� jedynie szczeg� ca�o�ci. Taka fotorelacja z wydarzenia mo�e zosta� opublikowana. Warto pami�ta�, aby fotografowaniem nie zak��ca� pracy policjant�w oraz nie wchodzi� w miejsca, do kt�rych dost�p jest tymczasowo zabroniony.

Przypisy:

1 – rozporz�dzenie Rady Ministr�w z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiekt�w szczeg�lnie wa�nych dla bezpiecze�stwa i obronno�ci pa�stwa oraz ich szczeg�lnej ochrony (Dz.U.2003.116.1090).
2 – ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz.U.2006.90.631).
3 – wyrok S�du Najwy�szego – Izba Cywilna z dnia 20 maja 2004 r. (II CK 330/2003).
4 – wyrok S�du Najwy�szego z 27 kwietnia 1977 r. (I CR 127/77) – wydany na gruncie nie obowi�zuj�cych ju� przepis�w, jednak aktualne je�li chodzi o uzasadnienie.
5 – wyrok S�du Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 1998 r. (I ACa 1044/97).

�r�d�o: http://www.sprawyprawa.pl...anie-prawo.html
Oj przyda sie

Ewa

Wątki

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Pogranicza