Odegra�em pewn� rol� w historii

Start

Pogranicza

Czy b�dzie to opowie�� bezlitosnego, je�li nie wr�cz okrutnego spadochroniarza wykonuj�cego rozkazy?

– Po egzekucji wrzucili�my cia�a do helikoptera. Usiad�em na Ceausescu, bo nigdzie indziej nie by�o miejsca – m�wi cz�owiek, kt�ry rozstrzela� dyktatora Rumunii i jego �on�. – By� jeszcze ciep�y i mia�em do�� wygodnie, ale jego krew poplami�a mi spodnie. Armia nigdy nie zap�aci�a mi za ich pranie.

Dorin-Marian Cirlan, jeden z trzech ludzi, kt�rzy w Bo�e Narodzenie 1989 roku zabili komunistycznego dyktatora Nicolae Ceausescu i jego �on� Elen�, wchodzi do secesyjnego, zakurzonego biura Stowarzyszenia 21 Grudnia.

Zw�oki Nicolae Ceausescu, fot. AFP

Organizacja ta – jej nazwa upami�tnia pierwszy dzie� rewolty 1989 roku w Bukareszcie – zaskar�y�a do s�du w�adze Rumunii o ukrywanie prawdy o rewolucji, kt�ra 20 lat temu obali�a komunizm w tym kraju. Jak w przypadku wielu zwyk�ych ludzi tworz�cych histori�, opowie�� tego cz�onka plutonu egzekucyjnego rozwija si� powoli.

Cirlan opr�ni� w�wczas ca�y magazynek swojego ka�asznikowa, strzelaj�c z najbli�szej odleg�o�ci. Po egzekucji cia�a zabitych pokaza�y telewizje w Rumunii i na ca�ym �wiecie jako znak, �e pewna epoka si� sko�czy�a i �e najbardziej gwa�towna z rewolucji, kt�re obala�y komunizm we wschodniej Europie w 1989 roku, osi�gn�a sw�j bezpo�redni cel.

Ale rumu�ska rewolucja nie by�a tym, czym si� wydawa�a, to znaczy powstaniem ludowym przeciwko dyktatorowi, w kt�rym po stronie ludu staje wojsko. Cz�owiek, kt�ry kierowa� tym ruchem i zaj�� miejsce Ceausescu, Ion Iliescu, by� wielokrotnie oskar�any o to, �e dokona� zamachu stanu, a nie poprowadzi� powstanie. Tak wynika r�wnie� z opowie�ci Cirlana.

Na spotkanie przyszed� ubrany w czarn� kurtk� pilota, niebiesk� koszulk� polo, czarne spodnie i wyglansowane buty. Jego grubo ciosana, powa�na twarz wyra�a�a zdecydowanie. – Po egzekucji wrzucili�my cia�a do helikoptera. Usiad�em na Ceausescu, bo nigdzie indziej nie by�o miejsca – m�wi. – By� jeszcze ciep�y i mia�em do�� wygodnie, ale jego krew poplami�a mi spodnie. Armia nigdy nie zap�aci�a mi za ich pranie.

Czy b�dzie to zatem opowie�� bezlitosnego, je�li nie wr�cz okrutnego spadochroniarza wykonuj�cego rozkazy? Nic z tych rzeczy. – Tak, czuj�, �e odegra�em pewn� rol� w historii. Wiem wszystko o Rewolucji Francuskiej, gilotynie i uwa�am, �e zrobi�em co� podobnego. Ale nie czu�em si� z tym dobrze. Proces trwa� minut� i 44 sekundy, a egzekucja mniej ni� 10 minut. Zosta�em wyszkolony na komandosa, �eby walczy� za ten kraj. Ceausescu by� moim najwy�szym dow�dc�, a ja mia�em chroni� go za wszelk� cen�, a nie zabija�. Cirlan po raz pierwszy opisuje sw�j los po angielsku (napisa� ksi��k� po rumu�sku), z wojskow� precyzj�, kt�rej mo�na by�o oczekiwa� od cz�onka elitarnej formacji. Ale swoj� wypowied� ko�czy jako cz�owiek pe�en �alu, w dziwny spos�b izolowany w spo�ecze�stwie, kt�re podobno jest wolne dzi�ki temu, �e zg�adzi� on dyktatora.

W ko�cu lat 80. Cirlan nale�a� do elitarnej jednostki spadochroniarzy. Rankiem w Bo�e Narodzenie 1989 roku jego oddzia� poinformowano, �e szuka si� ochotnik�w do udzia�u w "specjalnej misji", kt�ra mia�a kategori� "zero", co oznacza�o, �e nie wiadomo by�o, czy kto� powr�ci z niej �ywy. O�miu komandos�w przewieziono dwoma helikopterami "z pr�dko�ci� 150 kilometr�w na godzin�, ale by unikn�� radaru, zaledwie 15 do 30 metr�w nad ziemi� i zygzakiem". Punktem docelowym by�o pewne miejsce w pobli�u stadionu pi�karskiego klubu Steaua Bukareszt. – Na spotkanie z nami przyjecha� konw�j z�o�ony z transportera opancerzonego i kilku samochod�w, w kt�rych byli wa�ni oficjele i genera� Victor Stanculescu, kt�ry, co wiedzia�em z telewizji, by� z ramienia rewolucji wiceministrem obrony i nale�a� do Frontu Ocalenia Narodowego – opowiada Cirlan. – Potem helikoptery polecia�y do Tirgoviste w eskorcie powietrznej innych �mig�owc�w, trzymaj�c si� zaledwie 10 metr�w nad ziemi�. Na znak dany ��t� chust� wyl�dowali�my.

Cirlan garbi si�, trzyma �okcie na kolanach i splata r�ce. Kondycja nie pozwoli�aby mu ju� by� komandosem, ale wida�, �e 20 lat temu imponowa� warunkami fizycznymi. – Genera� Stanculescu powiedzia�, �e potrzebuje czterech ludzi z ka�dego helikoptera i �e akcj� b�dziemy wykonywa� bez �adnych odznak wojskowych, a opr�cz naszej broni b�dziemy mieli r�wnie� granaty i no�e.

"Moi drodzy towarzysze – m�wi�. – Od dawna ufam spadochroniarzom i teraz tak�e wierz� w wasze oddanie rewolucji". Doda�, �e odb�dzie si� "nadzwyczajny s�d wojskowy, kt�ry na mocy rozporz�dzenia Frontu Ocalenia Narodowego os�dzi i ska�e par�, kt�ra tak wiele z�ego wyrz�dzi�a Rumunom. Czy doprowadzimy spraw� do samego ko�ca?" – zapyta�, a ja pomy�la�em: "Jakiego ko�ca?".

– Wtedy genera� powiedzia�: "Je�li zapadnie wyrok �mierci, czy jeste�cie gotowi go wykona�? Ch�rem odpowiedzieli�my »Tak«. To mu nie wystarczy�o i poprosi�, by ci, kt�rzy gotowi s� taki wyrok wykona�, wyst�pili. Wszyscy zrobili�my krok do przodu. Wtedy wyznaczy� trzech z nas, kapitana, mnie [kaprala] i sier�anta. Dostali�my rozkaz wyprowadzenia wszystkich z budynku, w kt�rym mia� odby� si� proces, pilnowania drzwi do sali, gdzie mia� si� on toczy� i zabicia ka�dego, kto chcia�by tam wej��. Kapitanowi pokazano miejsce, w kt�rym Ceausescu ma zosta� zabity, gdyby otrzyma� wyrok �mierci. A nam kazano, by�my strzelaj�c do niego opr�nili ca�y magazynek".

Kiedy Ceausescu pojawi� si� przed s�dem, by�, wed�ug relacji Cirlana, przera�ony: – Nie wiedzia�, kim jeste�my. "Jeste�cie Rumunami?" – zapyta�. "Jeste�my z genera�em" – odpowiedzia�em. Stali�my przed drzwiami sali, ale wszystko s�yszeli�my. Kiedy wyrok zosta� odczytany, nast�pi� straszny moment. "Apelacja mo�liwa w ci�gu 10 dni – powiedzia� jaki� g�os – a wyrok ma by� wykonany natychmiast". Mia�em zaraz zabi� prezydenta, ale powiedzia�em sobie, by dzia�a� bez rozmy�lania nad tym, zw�aszcza z prawnego punktu widzenia. Genera� Stanculescu kaza� nam zwi�za� skazanych, zaprowadzi� pod �cian�, a nast�pnie zastrzeli� jego, a potem j�.

Wtedy pojawili si� Nicolae i Elena Ceausescu. – P�akali jak dzieci – wspomina Cirlan. "Nie mo�emy zgin�� jak psy!" – krzykn�� i spojrza� na nas. To by�a trudna chwila dla nas wszystkich. Wtedy odezwa�a si� ona: "Je�li zamierzacie nas zabi�, to z szacunku dla naszej wzajemnej mi�o�ci nie r�bcie tego na moich oczach. Pozw�lcie mi umrze� razem z moim m�em”. Wtedy genera� rozkaza�: "We�cie j� pod �cian� razem z nim".

Odwr�cili�my si�, bo nie mogli�my na nich patrze�. Ustawiono ich pod �cian�. Wiedzieli�my, kim s�, ale nagle dostrzeg�em jego ludzk� twarz. Wygl�da� na kompletnie zdumionego tym wszystkim. Potem spojrza� mi prosto w oczy i wykrzykn��: "Niech �yje socjalistyczna republika Rumunii! Historia mnie pom�ci!" i zacz�� piewa� Mi�dzynarod�wk�. Wtedy pad� rozkaz i wszyscy trzej zacz�li�my strzela� z biodra. Zastrzelili�my go, kiedy �piewa�. Strzelali�my z odleg�o�ci metra, a mo�e nawet 50 centymetr�w. Opr�nili�my ca�e magazynki, a oni zostali przyszpileni kulami do �ciany. Jej cia�o tak wygl�da�o… Tu Cirlan wstaje, by pokaza�, w jakiej pozycji cia�o Eleny Ceausescu zastyg�o na �cianie, i po chwili zn�w siada na czarnej sk�rzanej kanapie.

– Dzia�ali�my jak roboty – m�wi. – Wszystko to sta�o si� bardzo szybko. Od tamtego czasu bardzo chcia�em studiowa� filozofi� i prawo, �eby zrozumie�, co zrobi�em z prawnego punktu widzenia. By�em kapralem s�uchaj�cym rozkaz�w prze�o�onych, kt�ry zastrzeli� cz�owieka po sfingowanym procesie. Zabi�em Ceausescu w Bo�e Narodzenie, ale dekret powo�uj�cy tamten s�d zosta� podpisany 27 grudnia, kiedy on ju� od dw�ch dni nie �y�. Dopiero tego wieczora pokazali w telewizji cia�a. Naszych dzia�a� nie opisa�a �adna gazeta ani dokument. Cz�owiek, kt�rego zabi�em, by� podobno znienawidzonym dyktatorem, ale od tamtego czasu zosta�em napi�tnowany. Iliescu mnie nie lubi, prasa wini mnie w pewien spos�b za niesprawiedliwy proces i wystrzelanie ca�ego magazynka. Politycy dystansuj� si� od tej sprawy, a ja w 1998 roku zosta�em zwolniony przez Ministerstwo Obrony.

Twarz Cirlana nagle si� zmienia. Pojawia si� na niej wyraz smutku i zagubienia. – Jestem teraz prawnikiem, ale odseparowanym od spo�ecze�stwa, �yj�cym na marginesie, czarn� owc�, kt�ra czasem udziela porad prawnych. Ale dzi�ki Bogu �yj� i mog� przedstawi� swoj� opowie��. M�wi�c to, by�y kapral Cirlan, zab�jca tyrana, wstaje, �ciska mi na po�egnanie d�o� i wychodzi z biura.

w Bo�e Narodzenie 1989 roku zabili komunistycznego dyktatora Nicolae Ceausescu i jego �on� Elen�,

�ledzi�em t� ich rewolucj� czy powstanie z pewnym przera�eniem,gdy� stan wojenny u nas przed�u�y� mi s�u�b� wojskow� o p� roku.Do dzisiaj wydaje mi si� �e s�d nad dyktatorem to nieporozumienie delikatnie m�wi�c,bardziej mord ze strachu (tylko przed kim) czy odwet.Ceausescu by� ju� sko�czony,zwyci�stwo w kieszeni.

Wątki

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Pogranicza